of gewoon een, zij het bijzondere, hobby?
Voor de deur staand bij Mark Dijkstra in Aalden, krijg je al een idee van wat je binnen te wachten staat. Door de voordeur ontwaar je, in het licht van de gang, een vitrinekast vol met schedels.
Deze schedels zijn de reden dat AHA een afspraak maakte met Mark, om daarover een gesprek te hebben.
Mark, nu al weer jaren wonend in Aalden, bracht zijn jeugdjaren door in Emmeloord. Zijn zakgeldverhogende hobby was het vangen van muskusratten. Het vel van één exemplaar heeft hij altijd nog gehouden. Gaandeweg kreeg hij steeds meer interesse in dieren en dan met name in de schedels en geraamtes daarvan. “Over de manier waarop ik destijds bijvoorbeeld een eend van zijn veren, vel en vet ontdeed, wil ik het maar niet meer hebben; het was één grote prut, waarmee mijn moeder niet echt blij was” aldus Mark, glimlachend terugkijkend. Hij kreeg steeds meer aardigheid en handigheid in het zichtbaar maken van dat wat mensen en dieren hun stevigheid geeft: het skelet.
In het Anatomisch Museum in Groningen heeft hij als vrijwilliger vele rondleidingen gegeven. Dit was een zeer leerzame tijd. En een mogelijkheid om tot op de hoogste zolders en in de diepste kelders van dat museum door te dringen. “Jammer genoeg bestaat het Museum niet meer,” vertelt Mark. “De collectie bestaat nog wel en nu en dan worden exemplaren elders tentoongesteld.”
Mark heeft in de loop der jaren vele schedels schoon gemaakt, uitgestald en verkocht. Echte schedels. Er was vraag naar. En ook nu maakt Mark een enkele keer nog voor mensen schedels schoon. Dit is echter niet meer waar zijn voorkeur naar uit gaat. Maar voor enkele goede bekenden maakt hij nog een uitzondering. Dat schoonmaken van schedels/geraamtes is een natuurlijk proces. Warm water, dat regelmatig ververst wordt, zorgt voor een losmaking van vel en vlees en vet, waarna het overgebleven bot eventueel gebleekt kan worden.
Er kwam echter ook vraag naar nagemaakte schedels, van zowel mensen als dieren.
In de loop van de tijd maakte Mark kennis met iemand uit Emmen, die dezelfde hobby heeft. Deze samenwerking maakte dat het namaken van schedels en skeletten steeds meer geprofessionaliseerd werd.
Loop je nu met Mark mee naar boven, naar de zolder en bekijk je de uitstalling daar, dan is voor een leek namaak niet van echt te onderscheiden.
Mark laat zien hoe je van een origineel exemplaar een gietmal maakt. De mal is van siliconen en het gieten gebeurt met kunsthars. “Ook in deze techniek zit ontwikkeling,” vertelt Mark, “qua samenstelling van de kunsthars en ook wat betreft de afwerking naderhand.”
Met de collega in Emmen worden hele skeletten gebouwd en gietexemplaren van de meest uiteenlopende diersoorten. Vraag om een sabeltandtijger, een gorilla, een mensenschedel of een gigantische Nijlkrokodil en het antwoord is ‘ja’.
Op de vraag hoe liefhebbers weten dat deze producten te koop zijn antwoordt Mark: “Via Marktplaats en Hyves laten we zien wat we hebben en adverteren we; ook is een eigen website in de maak.”
Die liefhebbers zijn van uiteenlopende makelij: van mensen die het mooi vinden een schedel te bezitten tot kunstenaars die de schedels gebruiken in hun kunstwerken, van dierentuinen tot opleidingen.
Door zijn door de jaren heen opgebouwde contacten heeft Mark ook andere voorwerpen in zijn uitstalling. Enkele foetussen op sterk water, maar ook een hartklep geplaatst in hartweefsel maken deel uit van de verzameling.
Markt toont enkele van zijn echte menselijke schedels, die bijzondere kenmerken hebben. Zo heeft hij een schedel waar te zien is dat er werd geopereerd. En aan de manier van opereren is te traceren welke arts deze operatie verrichtte. Ook een schedel met een enorm dik schedeldak staat in de uitstalling.
Mark heeft nog een bijzonder verhaal: Hij was indertijd op vakantie in de buurt van Schagen, toen hem ter ore kwam dat er gebouwd ging worden op een plek waar vroeger een kasteel had gestaan en van 1850 tot 1900 een kleine nederzetting was, inclusief begraafplaats. “Toen ik daar aankwam kon ik vrij rondkijken en zoeken en vond toen een schedel van een vrouw. Zij is door ons ‘het vrouwtje van Schagen’ genoemd. Bijzonder, dat ik haar zelf heb gevonden.”
Tot slot laat Mark een foto zien van een ‘kop’. Het blijkt dat dit een afgietsel is van het hoofd van een zeventigjarige man. Hij wilde graag zijn hoofd vereeuwigd hebben. Mark vertelt hoe dat in zijn werk ging: hoofd in een bekisting, ademslang in de neus, siliconenmal maken en daarna het gietwerk. Het resultaat mag gezien worden. En Mark is van plan dit ook zelf eens te ondergaan. Weer een ander onderdeel van een aparte, zich steeds ontwikkelende hobby.
de bijzondere foto's zijn terug te vinden in het fotoalbum van deze website
