.

.

 

.

Schilderachtig Zweeloo

In 1882 verschijnt er een keurig geklede heer in Zweeloo, hij is Duits, Berlijns om precies te zijn, hij is van joods afkomst en welgesteld. Hoe Liebermann, want zo heette deze heer, in Zweeloo gekomen is, weten we niet. 

De meest waarschijnlijke route was met de trein van Berlijn via Hamburg naar Bremen en vandaar met de Oldenburgische Eisenbahn naar Nieuweschans. Vandaar verder met de trein naar Groningen en daarna de trein naar Assen. Eenmaal in Assen kan hij een schuit pakken naar Emmen en bij Wezuperbrug hopen op een rijtuig tot Zweeloo. Vroeger kwam de postkoets van Coevorden naar Groningen door Zweeloo, maar dat werd in 1891 stopgezet.

Hij ging logeren in het logement van Jan en Lammechien Mensingh, midden in het dorp. Hij was waarschijnlijk de enige schilder, die daar logeerde. De herbergier was niet erg toeschietelijk naar schilders: hij schrijft een andere schilder dat hij uit liefhebberij wel een schilder wil ontvangen, maar nooit meer dan één tegelijk. Ondanks Jan en Lammecien Mensingh zijn er veel schilders in Zweeloo geweest, hoe ze hebben geslapen weten we niet, maar dat ze er gewerkt hebben blijkt uit de vele tekeningen, aquarellen en schilderijen, die Zweeloo en de omliggende dorpen als onderwerp hebben. Zweeloo was een boerendorp waar alles ging zoals het al eeuwen ging. De rietgedekte boerderijen, de bedrijfsgebouwen van de plaatselijke bevolking, waren ook eeuwenoud als ze niet door de brand verwoest waren. Een boek over schilders van Zweeloo kan niet anders dan vol met afbeeldingen van deze beeldschone Saksische hoeves staan: honderden keren zijn ze geschilderd en getekend.

Liebermann was niet de eerste schilder, die Zweeloo had bezocht. In de 18e eeuw had Egbert van Driels zich voor zijn schilderende behangsels al laten inspireren door het dorp. Een halve eeuw later laat Jan van Ravenswaay zich verlokken door een Zweelse schone, trouwt met haar en laat ons een geschilderd gezicht op de jaarlijkse kermis na. Rond 1860 komt Willem Roelofs naar Zweeloo. Hij vormt de voorhoede van een groep schilders, die naar voorbeeld van de schilders in het Franse Barbizon buiten in de vrije natuur gaan werken. Bomen, hunebedden, heidevlaktes, sombere luchten en oude boerderijen ontlokken verrukte verzuchtingen aan deze vaak zo mondaine heren uit de steden als Den Haag. Later zo rond 1880 als het socialisme aarzelend de kop op steekt, gaan de schilders naar de mensen kijken: ze schilderen boeren, hun meiden en knechten die al eeuwenlang leven met de seizoenen en zo hun brood verdienen. Ook Liebermann schildert mensen: vrouwen bezig met de was, spelende kinderen, een wever, een kleine meisje dat hem vol wantrouwen aanstaart. Hij toont ze zoals ze er waarschijnlijk uitzagen met rode wangen, priemende oogjes, ongemakkelijk in de armoedige kleren. Zijn landgenoten vonden het niks: de schilder van de lelijkheid werd hij genoemd.


Datzelfde overkwam Vincent van Gogh, die naar Zweeloo kwam om Liebermann op te zoeken. Hij schilderde en tekende de veenarbeiders, die hij op zijn tochten had gezien; hij gaf ze de hele zwaarte van hun bestaan mee en kreeg ook het verwijt dat hij ze té lelijk weergaf. Van Gogh trof Liebermann niet, hij ging teleurgesteld weer weg, maar schreef een van zijn mooiste brieven over zijn tochtje naar Zweeloo. Na Liebermann’s verblijf nam de belangstelling voor het dorp verder toe; blijkbaar deed het gerucht de ronde bij de schilders, die nieuwe vondsten met elkaar uitwisselden. Alle schilders zijn bijeengebracht in het boek “Schilders van Zweeloo”.


Zweeloo is nog steeds een schilderachtig dorp gelegen in mooie natuur. Veel oude boerderijen staan er nog net zo bij als toen, misschien iets beter onderhouden. Een enkele is van binnen te zien omdat er een restaurant is gevestigd. Rondom Zweeloo en de omringende dorpen zijn fiets- en wandelroutes, die het mogelijk maken het enthousiasme van de schilders na te voelen. Zweeloo heeft heel wat te vertellen en te laten zien.


Bron: Stichting Zweeloo, Fiets en Wandelroutes
Godelieve van der Heijen, Voorzitter Stichting Schilderachtig Drenthe

Plaats reactie

De redactie behoudt zich het recht voor, ingezonden reacties niet te publiceren, indien de redactie meent dat deze reactie onnodig kwetsend is, of beledigende inhoud bevat.

Informatie

Zweeloo-digitaal is een initiatief van en voor inwoners uit de regio Zweeloo en omstreken en voor iedereen die interesse heeft in de regio. Het is een niet-commerciële website. Als u aanvullingen, tips of journalistieke inbreng heeft ontvangen wij die graag. Wij kunnen onze website daar weer mee verbeteren.
Rechts hiervan kunt u het Contactformulier openen.

DB Sweel